EFs ฝึกทักษะสมอง สร้างเด็กให้ฉลาดคิด

EFs ฝึกทักษะสมอง สร้างเด็กให้ฉลาดคิด

EFs ฝึกทักษะสมอง สร้างเด็กให้ฉลาดคิด

ทักษะ EFs หรือ Executive Functions คือ ทักษะการบริหารจัดการตนเองขั้นสูง เป็นกระบวนการทางความคิดระดับสูงของสมองส่วนหน้าที่มีความเกี่ยวข้องกับความคิด ความรู้สึก และการกระทำ เป็นทักษะที่ทุกคนต้องใช้เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จในชีวิต ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการฝึกทักษะ EF คือ ช่วงอายุ 3-6 ปี เพราะสมองส่วนหน้าจะพัฒนาได้มากที่สุดในช่วงนี้ ทักษะ EF มีทั้งหมด 9 ด้าน ได้แก่ ทักษะพื้นฐาน (Basic) จำนวน 3 ด้าน และทักษะขั้นสูง (Advance) จำนวน 6 ด้าน ทักษะพื้นฐาน (Basic) ประกอบด้วย 1) ทักษะความจำเพื่อการนำมาใช้งาน (Working Memory) 2)ทักษะการยับยั้งชั่งใจ-คิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control ) 3) ทักษะการยืดหยุ่นความคิด (Shift Cognitive Flexibility) ทักษะขั้นสูง (Advance) ประกอบด้วย 4) ทักษะด้านการใส่ใจจดจ่อ (Focus หรือ Attention) 5) การควบคุมอารมณ์ (Emotional Control) 6) ติดตาม ประเมินตนเอง (Self – Monitoring) 7) ริเริ่มและลงมือทำ (Initiating) 8) การวางแผนและการจัดระบบดำเนินการ (Planning and Organizing) 9) มุ่งเป้าหมาย (Goal – Directed Persistence)

10 วิธีพัฒนา EF ช่วยให้ลูกฉลาด

สร้างโอกาสให้เรียนรู้โดยการลงมือทำ ผู้ปกครองควรมอบหมายงานบ้านง่าย ๆ ที่เหมาะสมกับวัยให้กับลูกเพื่อสร้างให้น้องมีความรับผิดชอบและรู้จักการวางแผนการทำงานด้วยตนเอง

2. สร้างเวลาคุณภาพกับลูก พ่อแม่ควรมีการใช้เวลาอยู่กับลูกอย่างสม่ำเสมอ ควรกำหนดเวลาในการทำกิจกรรมร่วมกับลูกอย่างน้อยวันละ 30 นาที โดยที่ 30 นาที เพื่อทำให้เด็กผูกพันธ์และไว้วางใจในตัวคุณพ่อคุณแม่

3. อ่านนิทานให้ลูกฟังบ่อย ๆ การอ่านหนังสือกับลูกน้อยพร้อมกับฝึกให้ลูกอ่านตามนั้น จะช่วยพัฒนาทักษะด้านการอ่าน ด้านการสื่อสาร และการทำความเข้าใจ โดยคุณพ่อคุณแม่อาจอ่านหนังสือนิทาน หรือ สารคดีสั้น ๆ เล่าให้เขาฟังหรือฝึกให้เขาอ่านตามประโยค ก็จะช่วยพัฒนาทักษะทางด้านภาษา เป็นการฝึกสมาธิ และยังช่วยพัฒนาทักษะทางด้านอารมณ์ได้อีกด้วย

4. ชวนลูกคุยหมั่นตั้งคำถามโดยใช้คำถามปลายเปิด คุณพ่อคุณแม่หมั่นพูดคุยโต้ตอบกับลูกบ่อย ๆ ในขณะที่ทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ตอนอาบน้ำ ตอนทานข้าว ตั้งใจฟังในสิ่งที่เขาต้องการจะสื่อ กระตุ้นให้ลูกพูดโดยการตั้งคำถาม ช่วยพัฒนาทักษะการใช้ภาษา การสื่อสาร และยังช่วยพัฒนาระบบความคิดให้กับลูกอีกด้วย

5. สนับสนุนกิจกรรมเสริมทักษะ พ่อแม่ควรให้ลูกได้เรียนรู้ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การเล่นดนตรี การเล่นบทบาทสมมุติ การเล่นกีฬา และศิลปะ ก็เป็นกิจกรรมที่ฝึกกระบวนการคิดที่ดี เพราะต้องใช้สมาธิและทำงานอย่างเป็นขั้นตอน

6. งดดูสื่อทุกชนิดก่อนอายุ 3 ขวบ เนื่องจากจะมีผลยับยั้งการพัฒนาของสมองส่วนหน้า ส่งผลทำให้มีปัญหาด้านสมาธิและมีปัญหาพฤติกรรมตามมาได้

7. ฝึกให้ลูกรู้จักช่วยเหลือตัวเองและมีความรับผิดชอบ การปล่อยให้ลูกมีอิสระ และมีโอกาสในการตัดสินใจทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง จะช่วยให้ลูกมีความคิดสร้างสรรค์ กล้าคิดกล้าทำ และเรียนรู้วิธีแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง โดยมีคุณพ่อคุณแม่คอยให้คำปรึกษาเมื่อลูก

8. ให้ลูกได้มีประสบการณ์ที่หลากหลาย พ่อแม่ควรจัดกิจกรรมเสริมสร้างประสบการณ์ให้ลูกได้เห็น ได้ฟัง ได้ชิมรส การเรียนรู้ที่ไม่มีขีดจำกัด ปล่อยให้ลองทำ ลองผิดลองถูก ได้ฝึกคิดวิเคราะห์และปรับตัวรับมือกับปัญหาด้วยตัวเอง

9. พาลูกออกไปเรียนรู้นอกสถานที่ เพราะเมื่อสภาพแวดล้อมเปลี่ยนไปจากเดิมจะทำให้สมองส่วนหน้าตื่นตัว และกระตุ้นให้เกิดกระบวนการคิด

10. เลือกของเล่นหรือเกมที่ต้องใช้สมาธิและความจำ เป็นวิธีหนึ่งที่จะช่วยกระตุ้นความสามารถและศักยภาพของลูก การให้ลูกได้เล่นของเล่นหรือทำกิจกรรมที่ส่งเสริมให้เขาได้ใช้ความคิด ทักษะการแก้ปัญหา เช่น ต่อเลโก้ คลอสเวิร์ด เล่นสแครบเบิ้ลหรือหมากฮอต ซึ่งอาจทำให้ลูกได้ค้นพบสิ่งที่เขาชอบ และค้นพบความสามารถพิเศษที่ซ่อนอยู่ภายในด้วยก็ได้